نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران

2 استادروان شناسی تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 استاد روان شناسی تربیتی، واحد رودهن و تهران مرکز. دانشگاه آزاد اسلامی، تهران. ایران

چکیده

هدف از این پژوهش پیش‌بینی شادکامی و خلاقیت بر اساس جو مدرسه با میانجی‌گری درگیری تحصیلی و شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش آموزان دختر دبیرستانی بود. روش تحقیق همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. از کلیه دانش‌آموزان دختر 16 تا 18 ساله مدارس دولتی شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 تعداد 518 نفر به شیوه تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. دانش‌آموزان موردبررسی پرسشنامه‌های شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش‌آموز زو و جی: SECQ (2012)، درگیری تحصیلی ریو (2013)، خلاقیت عابدی (1372)، پرسشنامه جو و هویت مدرسه SCASIM-St، (2017)، شادکامی آکسفورد OHI(1999) را تکمیل کردند. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل روش‌های آماری: از همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری استفاده شد. بر اساس مدل ارائه‌شده در این مطالعه متغیر شادکامی به‌اندازه 41%= متغیر خلاقیت به‌اندازه 42%= تبیین گشت. شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش‌آموزان بیشترین اثر کل (514/0) را بر میزان شادکامی دانش‌آموزان پس‌ازآن جو مدرسه (414/0) و سپس درگیری تحصیلی (260/0) بر عهده دارد. شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش‌آموزان بیشترین اثر کل (632/0) را بر میزان خلاقیت دانش‌آموزان، پس‌ازآن جو مدرسه (277/0) و سپس درگیری تحصیلی (221/0) بر عهده دارد. با توجه به نتایج این پژوهش، ارتقاء جو مثبت مدارس و شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش‌آموزان به‌عنوان متغیرهای مهم و تأثیرگذار بر خلاقیت و شادکامی دانش‌آموزان در اولویت‌های آموزش‌وپرورش قرار گیرد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آلان‌،کار. (2005). روان‌شناسی مثبت. (1391).تهران، ترجمه حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند،. چاپ سوم انتشارات سخن.
بیات، احمد و یعقوبی ابوالقاسم. (1393). رابطه عزت‌نفس دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا با شادکامی و خلاقیت آن‌ها. فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. دوره سوم. شماره 4. بهار. ص.164-147.
پورجمشیدی. مریم و بهشتی راد، رقیه. (1394). تأثیر هوش اخلاقی و سلامت روان بر شادکامی دانشجویان. پژوهش‌نامه روان‌شناسی مثبت. سال اول. شماره چهارم. پیاپی (4). زمستان.
حیدری، روح‌الله. (1391)، رابطه هوش هیجانی و خلاقیت با شادکامی دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی راهنمایی و متوسطه عشایری استان فارس. پایان‌نامه،دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد مرودشت ،دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی کارشناسی ارشد.
رحمانی، سوده. (1395). نقش متغیرهای فردی و بافتی بر خلاقیت: ارزیابی مدل خلاقیت بر اساس نظریه سرمایه‌گذاری استرنبرگ. دانشگاه خوارزمی. دانشکده روان‌شناسی تربیتی. پایان‌نامه دوره دکترای روان‌شناسی تربیتی.
رحمانی، سوده؛ کدیور، پروین؛ صرامی، غلامرضا و حجازی، الهه. (1395). پیش‌بینی خلاقیت بر مبنای متغیرهای فردی و بافتی نظریه سرمایه‌گذاری استرنبرگ. فصلنامه روانشناسی شناختی. دوره 4. شماره 1-2، بهار، تابستان.
رمضانی، ملیحه و خامسان، احمد. (1396). شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه درگیری تحصیلی ریو 2013: با معرفی درگیری عاملی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 8(29), 185-204
سلیمان نژاد، اکبر. (1393)، رابطه سبک رهبری معلم با خلاقیت دانش‌آموزان مدارس راهنمایی. فصلنامه تفکر و کودک. پژوهشگاه مطالعات فرهنگی. سال دوم پاییز و زمستان. 76- 59.
صالح زاده، مریم؛ فلاحی، معصومه و رحیمی، مهدی. (1395)، نقش عملکرد خانواده، دل‌بستگی به همسالان و عملکرد تحصیلی در پیش‌بینی شادکامی دختران نوجوان. پژوهش‌نامه روان‌شناسی مثبت و سال دوم. شماره چهارم. پیاپی (8). زمستان.
صحراییان، علی؛ غلامی، عبدالله و امیدوار، بنفشه. (1390). رابطه نگرش مذهبی و شادکامی در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز.افق دانش، دوره17 شماره1 پیاپی 51
عابدی، جمال. (1372) خلاقیت و شیوه‌ای نو در اندازه‌گیری آن، پژوهش‌های روان‌شناختی، شمارهٔ 1 و 2، تهران.
کرمی. آزاد الله. علی‌آبادی، خدیجه. (1391). نقش خلاقیت در پیش‌بینی تفکر انتقادی شادکامی. نشریه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. پاییز. دوره 2. شماره 2.
کسروی، حیدر. (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی برافزایش شادی و هدفمندی در بین افراد HIV مثبت تحت مراقبت مرکز مشاوره بیماری‌های رفتاری دانشگاه علوم پزشکی شهرستان کرمانشاه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد عمومی. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
نیاز آذری. (1392)، بررسی شادابی و نشاط در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان متوسطه شهرستان ساری. فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی. دوره 2. شماره 3. بهار و تابستان.
هومن، حیدر علی. (1388)، راهنمای عملی تدوین پایان‌نامه تحصیلی. انتشارات پیک فرهنگ.
Ansong, D., Okumu, M., Bowen, G. L., Walker, A. M., & Eisensmith, S. R. (2017). The role of parent, classmate, and teacher support in student engagement: Evidence from Ghana. International Journal of Educational Development, 54, 51-58.
Argyle, M. (2013). The psychology of happiness. Routledge.
Datu, J. A. D., King, R. B., & Valdez, J. P. M. (2017). The academic rewards of socially-oriented happiness: Interdependent happiness promotes academic engagement. Journal of School Psychology, 61, 19-31.
Davidson, L. A., Crowder, M. K., Gordon, R. A., Domitrovich, C. E., Brown, R. D., & Hayes, B. I. (2018). A continuous improvement approach to social and emotional competency measurement. Journal of Applied Developmental Psychology, 55, 93-106.
DeHaan, C. R., Hirai, T., & Ryan, R. M. (2016). Nussbaum’s capabilities and self-determination theory’s basic psychological needs: Relating some fundamentals of human wellness. Journal of Happiness Studies, 17(5), 2037-2049.
Diener, E., Scollon, C. N., & Lucas, R. E. (2009). The evolving concept of subjective well-being: The multifaceted nature of happiness. In Assessing well-being (pp. 67-100). Springer, Dordrecht.
Fredrickson, B. L., Grewen, K. M., Coffey, K. A., Algoe, S. B., Firestine, A. M., Arevalo, J. M., ... & Cole, S. W. (2013). A functional genomic perspective on human well-being. Proceedings of the National Academy of Sciences, 110(33), 13684-13689.
King, R. B., & Datu, J. A. (2017). Happy classes make happy students: Classmates' well-being predicts individual student well-being. Journal of school psychology, 65, 116-128.
Lee, E., Reynolds, K. J., Subasic, E., Bromhead, D., Lin, H., Marinov, V., & Smithson, M. (2017). Development of a dual school climate and school identification measure–student (SCASIM-St). Contemporary Educational Psychology, 49, 91-106.
Merdin-Uygur, E., Sarial-Abi, G., Gurhan-Canli, Z., & Hesapci, O. (2018). How does self-concept clarity influence happiness in social settings? The role of strangers versus friends. Self and Identity, 1-24.
Mert, E., & Kök, S. B. (2017). An Examination of the Relationship Between Individual Creativity and Perceived Organizational Support Levels of Employees. European Scientific Journal, ESJ, 13(12).
Organisation de coopération et de développement économiques. (2017). PISA 2015 Results (Volume III): Students' Well-Being. OECD Publishing.
Reeve, J. (2013). How students create motivationally supportive learning environments for themselves: The concept of agentic engagement. Journal of educational psychology, 105(3), 579.
Shernoff, D. J., Kelly, S., Tonks, S. M., Anderson, B., Cavanagh, R. F., Sinha, S., & Abdi, B. (2016). Student engagement as a function of environmental complexity in high school classrooms. Learning and Instruction, 43, 52-60.
Shoshani, A., Steinmetz, S., & Kanat-Maymon, Y. (2016). Effects of the Maytiv positive psychology school program on early adolescents' well-being, engagement, and achievement. Journal of school psychology, 57, 73-92.
Sternberg, R. J. (2010). WICS: A new model for school psychology. School Psychology International, 31(6), 599-616.
Sternberg, R. J. (2012). The assessment of creativity: An investment-based approach. Creativity research journal, 24(1), 3-12.
Stiglbauer, B., Gnambs, T., Gamsjäger, M., & Batinic, B. (2013). The upward spiral of adolescents' positive school experiences and happiness: Investigating reciprocal effects over time. Journal of school psychology, 51(2), 231-242.
Tarbetsky, A. L., Martin, A. J., & Collie, R. J. (2017). Social and emotional learning, social and emotional competence, and students’ academic outcomes: The roles of psychological need satisfaction, adaptability, and buoyancy. In Social and Emotional Learning in Australia and the Asia-Pacific (pp. 17-37). Springer, Singapore.
Tom, K. (2012). Measurement of teachers' social-emotional competence: Development of the social-emotional competence teacher rating scale.
Veenhoven, R. (2015). Social conditions for human happiness: A review of research. International Journal of Psychology, 50(5), 379-391.
West, M. R., Buckley, K., Krachman, S. B., & Bookman, N. (2018). Development and implementation of student social-emotional surveys in the CORE Districts. Journal of Applied Developmental Psychology, 55, 119-129.
Yoder, N. (2014). Self-Assessing Social and Emotional Instruction and Competencies: A Tool for Teachers. Center on Great Teachers and Leaders.
Zhang, L. F. (2013). Conceptions of creativity among Hong Kong university students. Educational Psychology, 33(5), 521-539.
Zhang, L. F., & Sternberg, R. J. (2011). Revisiting the investment theory of creativity. Creativity Research Journal, 23(3), 229-238.
Zhou, M., & Ee, J. (2012). Development and validation of the social emotional competence questionnaire (SECQ). The International Journal of Emotional Education, 2, 27-42.