نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه تربیت معلم

2 استادیار دانشگاه تربیت معلم

3 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی mahdi_dasta@yahoo.com

چکیده

زمینه:حل مسأله یکی از هدف‏های مهم آموزشی به شمار می‏آید و یکی از خواسته‏های معلمان و والدین، کسب توانایی حل مسأله از سوی دانش‏آموزان می‌باشد. هدف:هدف این پژوهش بررسی رابطه علی اهداف پیشرفت و راهبردهای خودتنظیمی با عملکرد حل مسأله بود. روش:پژوهش حاضر در زمره تحقیقات همبستگی با استفاده از روش‏های الگوی علّی قرار دارد. در این پژوهش از دو پرسشنامه اهداف پیشرفت (الیوت و مک گیرگور، 2001) و راهبردهای خودتنظیمی (پینتریچ و همکاران، 1991) و یک آزمون ریاضی استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که تنها، راهبرد انگیزشی اثر مستقیمی بر عملکرد حل مسأله داشته و اهداف گرایش به تسلط و گرایش به عملکرد بر هر چهار راهبرد شناختی، فراشناختی، انگیزشی و مدیریت منابع تأثیر مستقیم داشته‏اند. این اهداف به واسطه راهبرد انگیزشی، تأثیر غیرمستقیمی نیز بر عملکرد حل مسأله داشته‌اند. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست آمده با یافته‌های تعدادی از پژوهش‌ها همسو و با بعضی از تحقیقات مغایر است؛ نکته حائز اهمیت، مقدار اندک واریانس تبیین شده عملکرد حل مسأله است. یکی از عواملی که می‌تواند در این امر مؤثر باشد، عدم تأثیر راهبردهای شناختی، فراشناختی و مدیریت منابع بر متغیر حل‌مسأله ریاضی ‌می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

بیرامی،‌منصور، هاشمی‌نصرت‌آباد، تورج، عبدالهی‌عدلی‌انصار، وحیده، علایی، پروانه. (1390). پیش‌بینی راهبردهای یادگیری، خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی براساس اهداف پیشرفت دانش‌آموزان سال دوم متوسطه شهر تبریز. مجله اندیشه‌های نوین تربیتی، 7(1)، 85-65.
حجازی، الهه.، رستگار، احمد.، جهرمی، رضا قربان. (1387). الگوی پیش‏بینی پیشرفت تحصیلی ریاضی: نقش اهداف پیشرفت و ابعاد درگیری تحصیلی. فصلنامه نوآوری‏های آموزشی. سال دهم. شماره 28
خرازی، سیدعلی‌نقی.، اژه‌ای، جواد.، قاضی‌طباطبایی، سیدمحمود و کارشکی، حسین. (1387). بررسی رابطه اهداف پیشرفت، خودکارآمدی و راهبردهای فراشناختی: آزمون یک الگوی علی. مجله روان‏شناسی و علوم تربیتی، 38(3)، 93-79.
عابدینی، یاسمین. (1388). مدل ساختاری پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان رشته ریاضی: نقش واسطه‌ای راهبردهای یادگیری در ارتباط میان اهداف پیشرفت و پیشرفت تحصیلی. مجله نوآوری‌های آموزشی، 8(32)، 117-98.
کارشکی، حسین. (1387). نقش اهداف پیشرفت در مولفه‌های یادگیری خودتنظیمی. تازه‌های علوم شناختی، 10(3)، 21-13.
محسن‏پور، مریم، حجازی، الهه.، و کیامنش، علیرضا. (1385). نقش خودکارآمدی، اهداف پیشرفت، راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش‏آموزان سال سوم متوسطه شهر تهران. نوآوری‏های آموزشی، 5، 36-9.
مصطفایی، علی. (1387). بررسی اثربخشی آموزش مولفه‏های راهبردهای یادگیری خودتنظیمی مبتنی برمدل پینتریچ، بر خودکارآمدی، منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان پسر پایه سوم. رساله دکترا. دانشکده روان‏شناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبائی.
 
 
 
 
منابع انگلیسی
Boekaerts, M., Pintrich, P. R., Zeidner. M. (2000). Handbook of Self-Regulation. Academic press.
Desoete, A؛ Royers, H؛ Busse, A .(2001). Metacognition and mathematical problem solving in Grade 3. Journal of learning disabilities, vol 34. no 5.
Elliot, A. J., & McGregor, H. A. (2001). A 2 x 2 achievement goal framework. Journal of Personality and Social Psychology, 80, 501-519.
Elliot, A. J., McGregor, H. A., & Gable, S. (1999). Achievement goals, study strategies, and exam performance: a mediational analysis. Journal of Educational Psychology, 91, 549–563.
Iverach, M. R. (2007). The interaction of achievement goal orientations, self regulated learning and learning environment in high school science classrooms. Submitted in accordance with the requirements for the degree of doctor of philosophy in the Curtin University of Technology.
Linenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2002). Motivational as enabler of academic success. School Psychology Review, 31(3), 313- 327.
Malpass,J.R., O’Neil,H.F., & Hocevar,D. (1999). Self-regulation, goal orientation, self-efficacy, worry, and high-stakes math achievement for mathematically gifted high school students. Roeper Review, 21(4), 281-288.
Middleton, J. A., & Midgley, C. (1997). Avoiding the demonstration of lack of  ability: An under explored aspect of goal theory. Journal of Educational Psychology, 89(4), 710- 718.
Middleton, M. j., & Midgley, C .(2003). The change in middle school students achievement goal in mathematics over time. Social Psychology of Education. 45. no 3.
Perels, F., Dignath, C. (2009). Is it possible to improve mathematical achievement by means of self- regulation strategies? Evaluation of an intervention in regular math classes. European Journal of Psychology of Education, 24(1), 17-31
Pintrich, P. R. & DeGroot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning component of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-40.
Pintrich, P. R. (2000). Multiple goals, multiple pathways: The role of goal orientation in learning and achievement. Journal of Educational Psychology, 92, 544-555.
Pintrich, P. R., &  Schunk, D. H. (2002). Motivation in Education, Theory, Research, and psychology.
Pintrich, P. R., Smith, D. A. F., Garcia, T., McKeachie, W. J. (1991). A manual for the use of the motivated strategies for learning questionnaire (MSLQ). National Center for Research to Improve Postsecondary Teaching and Learning.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2001). Using multivariate statistic. Allyn & Bacon. Needham Heights, Ma
Van Wyk. M. D. (2004). Self regulation for learners in a master’s course in computer- based education. Ph.D dissertation. Rand Afrikaans University. South Africa.
Vrugt, A. F. J. (2008). Metacognition, achievement goals, study strategies and academic achievement: Pathways to achievement. Metacognition Learning, 30, 123- 148.
Wolters, C. (1998). Self regulated learning and college student's regulation of motivation. Journal of Educational Psychology, 2, 234- 235.
Wolters, C. A. (2004). Advancing achievement goal theory: Using goal, structures and goal orientations to predict students' motivation, cognition and achievement. Journal of Educational Psychology, 96(2), 236- 250.