نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات؛ علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 استاد گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

خودتنظیمی دانش‌آموزان را قادر می سازد تا به روشی هدفمند افکار، احساسات و رفتارهای خویش را هدایت کنند. از این رو هدف اصلی پژوهش حاضر ارتقای سطح خودتنظیمی از طریق آموزش کارکردهای اجرایی بود که بر نقش واسطه‌ای بازداری تاکید می کرد زیراکه بازداری نوعی خودهشیاری است که می تواند خودتنظیمی را به همراه داشته باشد. جامعۀ آماری این پژوهش کلیۀ دانش‌آموزان پایۀ پنجم، ششم و هفتم در سال تحصیلی 98-1397 بودند که از طریق نمونه گیری از نوع در دسترس انتخاب شدند. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری 45 روزه با گروه کنترل بود. در گروه آزمایش 20 دانش آموز 8 جلسۀ 90 دقیقه‌ای بر اساس یک بستۀ آموزشی محقق ساخته آموزش دریافت کردند. در حالی که اعضای گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش پرسش نامۀ کارکردهای اجرایی (BRIEF) بود. برای تحلیل داده‌ها از مدل‌های ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی در قالب الگوی MIMIC استفاده شد. از یافته‌های قابل توجه این پژوهش می توان به برازش مطلوب مدل مفهومی و نیز تاثیر مستقیم و غیرمستقیم بستۀ آموزشی ارتقای کارکردهای اجرایی بر خودتنظیمی اشاره کرد. این تاثیرات در مرحلۀ پیگیری پایدار ماند. بنابراین با توجه به اهمیت خودتنظیمی در زندگی تحصیلی و غیر تحصیلی دانش‌آموزان می توان نتیجه گرفت که می توان از بستۀ آموزشی محقق ساخته در جهت ارتقای این سازه استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

ارغوانی پیرسلامی، مینا؛ موسوی نصب، سیدمحمدحسین؛ خضری مقدم، نوشیروان. (1396). بررسی تاثیر توانمندسازی شناختی بر کارکردهای اجرایی (تغییر، به‌روز رسانی و بازداری) دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری، فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری،  5 (8): 222-205.
سیفی، سمیه؛ ابراهیمی قوام، صغری؛ عشایری، حسن؛ فرخی، نورعلی؛ درتاج، فریبرز. (1396). اثربخشی یادگیری سازگار با مغز بر مؤلفه‌های برنامه‌ریزی و حل مسأله‌ی کارکردهای اجرایی دانش‌آموزان دبستان، فصلنامه روانشناسی تربیتی، 43(13)، 118-101.
نوده ئی، خدیجه؛ صرامی، غلام رضا و کرامتی،‌هادی.(1395). رابطه کارکردهای اجرایی و ظرفیت حافظه ی کاری با عملکرد خواندن دانش‌آموزان: نقش سن، جنس و هوش. فصلنامه روانشناسی شناختی، 4(3): 24-11.
Anderson, M., Weaver, C.  C. (2009). Encyclopedia of Neuroscience, Elsevier Publication
Artuch-Garde, R., González-Torres, M. C., de la Fuente, J., Vera, M. M., Fernández-Cabezas, M., López-García, M. (2017). Relationship between resilience and self-regulation: A study of spanish youth at risk of social exclusion, Frontiers in Psychology. 8(20), 612-625
Baddeley, A. D. (2007). Working memory, thought, and action. England: Oxford university press
Blair, B. L., Perry, N. B., O’Brien, M., Calkins, S. D., Keane, S. P., & Shanahan, L. (2015). Identifying developmental cascades among differentiated dimensions of social competence and emotion regulation. Developmental Psychology, 51(8), 1062–1073
Bub, K. L., Robinson, L. E., & Curtis, D. S. (2016). Longitudinal associations between self-regulation and health across childhood and adolescence. Health Psychology, 35(11), 1235–1245.
Cantin R. H., Gnaedinger E. K., Gallaway K. C., Hesson-McInnis M. S., Hund A. M. (2016). Executive functioning predicts reading, mathematics, and theory of mind during the elementary years. Journal of Experimental Child Psychology, 146, 66–78.
Deighton, RM & Traue, HC: (2005). Emotional inhibition and somatization across cultures. International Review of  Social Psychology,18(1), 109-140.
De la Fuente, J., Verónica Paoloni, P., Vera-Martínez, M.M., Garzón-Umerenkova, A. (2020). Effect of Levels of Self-Regulation and Situational Stress on Achievement Emotions in Undergraduate Students: Class, Study and Testing. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(12), 4293-4305.
De la Fuente, J., Amate, J., González-Torres, M.C., Artuch, R., García-Torrecillas, J.M., Fadda, S. (2020). Effects of Levels of Self-Regulation and Regulatory Teaching on Strategies for Coping with Academic Stress in Undergraduate Students. Frontiers in Psychology. 11, 22-35. 
De la Fuente, J., Zapata, L., Martínez-Vicente, J.M. (2016). Effects of Level of Self-Regulation and Different Context of Stress on Coping Strategies. In Academic Performance; Gallanger, C.H., Ed.; Higher Education;: Hauppauge, NY, USA: Nova Science Publishers, Inc.
Diamond, A. (2013). Executive functionsAnnual Review of Psychology, 64, 135–168. 
Fino, E., Melogno, S., Iliceto, P., D'Aliesio, S., Pinto, M. A., Candilera, G., & Sabatello, U. (2014). Executive functions, impulsivity, and inhibitory control in adolescents: A structural equation model. Advances in cognitive psychology, 10(2), 32–38.
Fogel, Y., Rosenblum, S., Hirsh, R., Chevignard, M., Josman, N. (2020). Daily performance of adolescents with executive function deficits: An empirical study using a complex-cooking task, Occupational Therapy International, 2020, 1-14.
Gioia, G. A., Isquith, P. K., Guy, S. C., Kenworthy, L. (2000). Behavior rating inventory of executive function: Professional manual, Odessa, FL: Psychological Assessment Resources, Incorporated.
Hofmann, W., Friese, M., & Roefs, A. (2009). Three ways to resist temptation: The independent contributions of executive attention, inhibitory control, and affect regulation to the impulse control of eating behavior. Journal of Experimental Social Psychology, 45(2), 431-435.
Hum, K. M., Manassis, K., & Lewis, M. D. (2013). Neural mechanisms of emotion regulation in childhood anxiety. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 54(5), 552–564.
Inzlicht, M., Werner, K. M., Briskin, J. L., & Roberts, B. W. (2020). Integrating models of self-regulation. Post-print available from PsyArXiv.
Ludwig, R. M., Srivastava, S., & Berkman, E. T. (2019). Predicting exercise with a personality facet: Planfulness and goal achievement. Psychological Science, 30(10), 1510–1521.
Kock, N. (2017). WarpPLS User Manual: Version 6.0. Laredo, TX: ScriptWarp Systems.
Kock, N., & Moqbel, M. (2016). Statistical power with respect to true sample and true population paths: A PLS-based SEM illustration. International Journal of Data Analysis Techniques and Strategies, 8(4), 316-331.
Kray J & Ferdinand NK (2013). How to improve cognitive control in development during childhood: Potentials and limits of cognitive interventions. Child Development Perspectives, 7(2), 121-125.
Mclean, S. (2019). Parenting Traumatized Children with Developmental Differences, London and Philadelphia: Jessica Kingsley Publication
McClelland M. M., Cameron C. E. (2012). Self-regulation in early childhood: improving conceptual clarity and developing ecologically valid measures. Child Development. Perspectives. 6(2), 136–142.
Miyake, A., Friedman, N. P., Emerson, M., Witzki, A. H., Howerter, A., Wager, TD. (2000). The unity and diversity of executive functions and their contributions to complex ‘‘frontal lobe’’ tasks: A latent variable analysis. Cognitive Psychology, 41(1), 49-100.
Schumacker, R. E., & Lomax, R. G. (2016). A beginner's guide to structural equation modeling (3rd ed.). New York, NY, US: Routledge/Taylor & Francis Group.
Sullivan, J. R. (2007). Diagnostic group differences in parent and teacher ratings on the BRIEF and Conners scales. Journal of Attention Disorders. 11(3), 398–406.
Titz, C., & Karbach, J. (2014). Working memory and executive functions: Effects of training on academic achievement. Psychological Research, 78(6), 852-868.
Vinzi, V. E., Chin, W., Henseler, J., Wang, H. (2010). Handbook of Partial Least Squares, New York: springer publication. 
Vohs, K. D., & Baumeister, R. F. (2011). Handbook of self-regulation: Research, theory, and applications (2nd ed.). New York, NY: Guilford Press.
Woltering, S., Lishak, V., Hodgson, N., Granic, I., & Zelazo, P. D. (2016). Executive function in children with externalizing and comorbid internalizing behavior problems. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 57(1), 30 –38.
Wong, K. K. (2010). Handling small survey sample size and skewed dataset with partial. least square path modelling, The Magazine of the Marketing Research and Intelligence Association, 20-23.
Woodward, L. J., Lu, Z., Morris, A. R., & Healey, D. M. (2017). Preschool self-regulation predicts later mental health and educational achievement in very preterm and typically developing children. The Clinical Neuropsychologist, 31(2), 404 – 422.