نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری گروه علوم تربیتی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

2 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر توصیف، تحلیل و ترکیب تحلیل‌های ارائه‌شده در زمینۀ عوامل اثرگذار بر راهبرد خودتنظیمی در یادگیری بود. روش این پژوهش فراتحلیل و جامعه آماری پژوهش را کلیه مقالات با درجه علمی و پژوهشی، طرح پژوهشی در مرکز تحقیقات سازمان آموزش‌وپرورش و پایان‌نامه‌های موجود در دانشگاه‌های محقق اردبیلی و رازی در بین سال‌های 1380-1394 که به بررسی تأثیر عوامل اثرگذار بر راهبرد خودتنظیمی در یادگیری پرداخته بودند، تشکیل می‌داد. از بین پژوهش‌های انجام‌شده 11 مورد برای بررسی برگزیده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با کمک سه نرم‌افزار CMA2، Excel و Spss.v.22 انجام گرفت. در سطح آمار توصیفی از فراوانی و درصد فراوانی و در سطح آمار استنباطی برای محاسبه اندازه اثر از g هگز و مدل اثرات ثابت و اثرات تصادفی، برای بررسی معنی‌داری فراوانی پژوهش‌ها از روش شمارش کای اسکوئر و جهت ترکیب اندازه اثرها از روش ترکیب احتمالات t واینر استفاده شد. به‌منظور بررسی وجود سوگیری انتشار در مطالعات اولیه از نمودار فونل استفاده شد که سوگیری انتشار را در مطالعات اولیه در متغیر راهبرد خودتنظیمی نشان داد. برای رفع این مشکل از آزمون برازش دووال و توییدی برای هر دو مدل اثرات ثابت و تصادفی استفاده گردید. به‌منظور بررسی همگنی مطالعات از آزمون I2 و Q استفاده شد که نشان داد مطالعات اولیه همگن نیستند. اندازه اثر محاسبه‌شده برای مطالعات تحت هر دو مدل ثابت و تصادفی از نظر آماری برای متغیر مورد بررسی معنادار بود. همچنین نتایج ترکیب احتمالات t واینر نشان داد بین اندازۀ اثرهای ترکیب‌شده تفاوت معناداری وجود دارد. درنهایت 10 عامل اثرگذار بر راهبرد خودتنظیمی شناسایی و اثرگذاری آن‌ها معنی‌دار ارزیابی شد. در بین عوامل شناسایی بالاترین شاخص اندازه اثر محاسبه‌شده مربوط به متغیر یادگیری مشارکتی از نوع جیک ساو بود.

کلیدواژه‌ها

ابراهیم خانی، محمدرضا. (1394). رابطه تدریس تحولی با باورهای خودکارآمدی و یادگیری خودتنطیم دانش آموزان. پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی. دانشگاه محقق اردبیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
احمدی، محمد سعید. (1393). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر خودتنظیمی یادگیری دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهر زنجان. دانش و پژوهش در روانشناسی و کاربردی، 15 (1):120 -113.
برزگر، سبحان. (1392). اثربخشی آموزش یادگیری خودتنظیمی بر انگیزش تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال ریاضی مدارس راهنمایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی. دانشگاه محقق اردبیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
پوراصغر، نصیبه؛ کیامنش، علیرضا؛ سرمدی، محمدرضا و زارع، عباس. (1397). مدل پیش‌بینی عملکرد تحصیلی دانشجویان بر اساس متغیرهای فردی، باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 49: 41-72.
جلوه‌گر، افسانه؛ کارشکی، حسین و اصغری نکاح، سیدمحسن. (1393). تأثیر آموزش خودتنظیمی بر حل مسئله اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی دختر و پسر. مجله پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری. 4 (1): 155-166.
درخشان هوره، خدیجه. (1395). یادگیری خودتنظیم، راهبردی نو در یادگیری. ماهنامه تکنولوژی آموزشی، 26 (2): 26-29.
رزمی ویرثق، فاطمه. (1393). مقایسه راهبردهای خودتنظیمی، احساس شادکامی، منزلت و اعتماد اجتماعی در دانش آموزان تیزهوش و عادی. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته روانشناسی. دانشگاه محقق اردبیلی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
سیف، دیبا. (1390). تهیه و اعتباریابی مقیاس راهبردهای خودتنظیمی ریاضی و رابطه مؤلفه‌های آن با هوش، هدف‌گرایی و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی. مجله روانشناسی. 15 (2): 198-217.
سیف، دیبا و لطیفیان، مرتضی. (1384). بررسی رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای خود نظم ده دانشجویان در درس ریاضی. مجله روانشناسی، 32. 8(2) 420 – 404.
قاضی طباطبایی، محمود و ودادهیر، ابوعلی. (1390). فراتحلیل در پژوهش‌های اجتماعی و رفتاری. تهران: انتشارات جامعه شناسان.
کرمی، مرتضی؛ پاکمهر، حمیده و عقیلی، علیرضا. (1391). گرایش به تفکر انتقادی، یادگیری خودتنظیمی و موفقیت تحصیلی در بستر الگوی تدریس کاوشگری. فصلنامه تعلیم و تربیت، 116: 81 – 63.
کریمی مونقی، حیبن؛ محمدی، اعظم؛ صالح مقدم، امیررضا؛ غلامی، حسن؛ کارشکی، حسین و زمانیان، نازنین. (1393). مقایسه تأثیر آموزش به روش یادگیری مشارکتی و سخنرانی بر باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیم. مجله ایرانی آموزش در علوم پژشکی، 14 (5): 402 – 393.
مطلومیان، سعید؛ رستگار، احمد؛ صیف، محمدحسن و قربان جهرمی، رضا. (1393). نقش باورهای انگیزشی و درگیری شناختی بین پیشرفت تحصیلی قبلی و پیشرفت تحصیلی فعلی (الگوی تحلیل). پژوهش در یادگیری آموزشگاهی. 1(4): 54-42.
موسوی، ستاره؛ جبل عاملی، جلال و علی بخشی، فاطمه. (1391). رابطه بین مؤلفه‌های هوش هیجانی باورهای انگیزشی و خودتنظیمی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان. تحقیقات علوم رفتاری، 10(3): 192 – 179.
هاشمی، سیده زهرا. (1393). تأثیر یادگیری مشارکتی از نوع جیگ ساو در خودتنظیمی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان ابتدایی. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد در رشته تحقیقات آموزشی. دانشگاه محقق اردبیلی.
هومن، حیدرعلی. (1392). راهنمای عملی فراتحلیلی در پژوهش علمی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
واحدی، شهرام و قره آغاجی، سعید (1393). آزمون مدل راهبردهای یادگیری خودتنظیم در درس ریاضی بر اساس عوامل انگیزشی و واسطه‌گری هیجان‌های تحصیلی. فناوری آموزش و یادگیری. 1(1): 109-85.
 
Azevedo, R., & Cromley, J. G. (2004). Does training on self-regulated learning facilitate students' learning with hypermedia?. Journal of educational psychology, 96(3), 523.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ, 1986.
Bembenutty, H. (2008). Self-regulation of learning and test anxiety. Psychology Journal, 5(3), 122-139.
Berry, C.A. (1992). Pervious learning experiences strategy beliefs and task definition in self-regulated foreign language learning. Contemporary Educational Psychology, 18, 318-336.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). (1985b). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York: Plenum.
Grunschel, C., Schwinger, M., Steinmayr, R., & Fries, S. (2016). Effects of using motivational regulation strategies on students' academic procrastination, academic performance, and well-being. Learning and Individual Differences, 49, 162-170.
Kizilcec, R. F., Pérez-Sanagustín, M., & Maldonado, J. J. (2017). Self-regulated learning strategies predict learner behavior and goal attainment in Massive Open Online Courses. Computers & education, 104, 18-33.
Nietfeld, J. L., Shores, L. R., & Hoffmann, K. F. (2014). Self-regulation and gender within a game-based learning environment. Journal of Educational Psychology, 106(4), 961.
Nikos, M., & Gorge, P. (2005). Student’s Motivational Belifes, Self-regulaions Trategies Use, and Mathematics Achievement. Group for the psychology of mathematics Education, 3, 321-8.
Ozer, E. A., & Akgun, O. E. (2015). The effects of irrational beliefs on academic motivation and academic self-efficacy of candidate teachers of computer and instructional technologies education department. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 1287-1292.
Pintrich, P. R. (2000). The role of goal orientation in self-regulated learning. In Handbook of self-regulation (pp. 451-502). Academic Press.
Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in college students. Educational psychology review, 16(4), 385-407.
Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulated learning in college students. Educational psychology review, 16(4), 385-407.
Pintrich, P. R., & De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of educational psychology, 82(1), 33.
Pintrich, P. R., & De Groot, E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of educational psychology, 82(1), 33.
Pintrich, P. R., & Linnenbrink, E. A. (2004). Role of affect in cognitive processing in academic contexts. In Motivation, emotion, and cognition (pp. 71-102). Routledge.
Salamonson, Y., Everett, B., Koch, J., Wilson, I., & Davidson, P. M. (2009). Learning strategies of first year nursing and medical students: A comparative study. International Journal of Nursing Studies, 46(12), 1541-1547.
Schunk, D. H. (1989). Self-efficacy and achievement behaviors. Educational psychology review, 1(3), 173-208.
Schunk, D. H. (1991). Self-efficacy and academic motivation. Educational psychologist, 26(3-4), 207-231.
Schunk, D. H. (2005). Self-regulated learning: The educational legacy of Paul R. Pintrich. Educational psychologist, 40(2), 85-94.
Schunk, D. H., & Ertmer, P. A. (2000). Self-regulation and academic learning: Self-efficacy enhancing interventions. In Handbook of self-regulation (pp. 631-649). Academic Press.
Trouillet, R., Doron, J., & Combes, R. (2016). Metacognitive beliefs, environmental demands and subjective stress states: A moderation analysis in a French sample. Personality and Individual Differences, 101, 9-15.
Weinstein, C. E., & Mayer, R. E. (1986). The teaching of learning strategies In M. Wittrock (Ed.), Handbook of research on teaching (pp. 315-327). New Yourk, Macillan.
Winters, F. I., Greene, J. A., & Costich, C. M. (2008). Self-regulation of learning within computer-based learning environments: A critical analysis. Educational Psychology Review, 20(4), 429-444.
Zimmerman, B. J. (2015). Self-regulated learning: theories, measures, and outcomes.
Zimmerman, B. J., & Martinez-Pons, M. (1990). Student differences in self-regulated learning: Relating grade, sex, and giftedness to self-efficacy and strategy use. Journal of educational Psychology, 82(1), 51
Zimmerman, B., & ponz.J. (۱۹۸۸). Self-regulated learned. Which are the sub processes? Contemporary. Journal of education psychology, 11, 13-30.
Zimmerman, B.J., Schunk, D.H. (2011). Self-regulated Learning and Performance. Taylor & Francis, New York, USA.