نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجو دکترای تخصصی روان شناسی تربیتی، دانشگاه آزاداسلامی واحد سمنان، سمنان، ایران
2 دانشیار روان شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
3 دانشیار روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، سمنان ، ایران
4 استادیار گروه روان شناسی بالینی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
چکیده
هدف ﭘﮋوﻫﺶ حاضر ﻣﺪلﻳﺎﺑﻲ پیشرفت تحصیلی بر اساس هیجانهای تحصیلی و اشتیاق تحصیلی با نقش میانجی تحول مثبت اﺳﺖ. ﺟﺎﻣﻌۀ آﻣﺎری ﭘﮋوﻫﺶ عبارت بود از کلیۀ داﻧﺶآﻣﻮزان دورۀ دوم متوسطه شهر تهران که ﺗﻌﺪاد 400 ﻧﻔﺮ از داﻧﺶآﻣﻮزان ﭘﺴﺮ و دﺧﺘﺮ ﺑﻪ روش نمونهﮔﻴﺮی ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻃﺒﻘﻪای اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. اﺑﺰارﻫﺎی ﺳﻨﺠﺶ ﻋﺒﺎرت بودند از پرسشنامههای: هیجانهای تحصیلی (ﭘﮑﺮان، ﮔﻮﺋﺘﺰ و فرﯾﻨﺰل، 2005)، اشتیاق تحصیلی (آرشامبالت و همکاران، 2009) و تحول مثبت (آرنولد و همکاران، 2014). دادهﻫﺎی جمعآوری شده ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری ﻣﻮرد تحلیل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ.
یافته ها حاکی از آن است که؛ هیجانهای مثبت بر پیشرفت تحصیلی اثر مستقیم داشت، ولی هیجانهای منفی روی پیشرفت تحصیلی اثر مستقیم نداشت. اشتیاق تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی اثرمستقیم داشت. تحول مثبت تأثیر مستقیم و معنیداری بر پیشرفت تحصیلی داشت. هم چنین اشتیاق تحصیلی و هیجانهای تحصیلی مثبت از طریق میانجی گری تحول مثبت بر پیشرفت تحصیلی تأثیر داشت. توجه به هیجانهای تحصیلی مثبت و اشتیاق تحصیلی دانشآموزان برای پیشرفت تحصیلی آنان ضروری است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
آزادعبداله پور، م. (1394). بررسی رابطه بین سبک‌های شناختی (وابسته به زمینه، مستقل از زمینه) راهبردهای یادگیری (شناختی و فراشناختی) و پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان پسر پایه اول دبیرستان‌های دولتی منطقه 6 شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
امینی، ش. (1393). بررسی نقش خودکارآمدی خودتنظیمی و عزت‌نفس در پیشرفت تحصیلی دانشآموزان سال سوم دبیرستان رشته علوم تجربی شهرستان شهرکرد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
اکبری، ز. (1395). اثربخشی هیجان تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دوره دوم متوسطه شهرستان درود. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 4 (3)، 29-43.
حجازی، ا؛ رستگار، ا؛ غلامعلی؛ لواسانی، م و جهرمی، ر. (1393). باورهای هوشی و پیشرفت تحصیلی: نقش اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی. پژوهش‌های روان‌شناختی، 23 (5)، 14-29.
جعفری، م. (1395). رابطۀ اشتیاق تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان. مجله روانشناسی، 19 (76)، 45-64.
شیوندی چلیجه، ک؛ درتاج، ف؛ فرخی، ن.ع؛ ابراهیمی قوام، صغری. (1396). مدل یابی پیشرفت تحصیلی ریاضی بر مبنای ارزشِ تکلیف، درگیری شناختی، هیجانهای پیشرفت و خودنظمجوئی تحصیلی، فصلنامه فرهنگ، مشاوره و روان‌درمانی، 8 (30)، 1-24.
رستگار، ا. (1393). رابطه باورهای هوشی و پیشرفت تحصیلی، نقش واسطه‌ای اهداف پیشرفت و درگیری تحصیلی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران
علیبخشی، ز و زارع، ح. (1394). اثربخشی آموزش خودتنظیمی یادگیری و مهارت‌های مطالعه بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان، فصلنامه روانشناسی کاربردی، 3 (15)، 42-59.
عابدی، ا؛ حجازی، ا و قاضی طباطبایی، ف. (1395). بررسی اثربخشی مداخلات چندبعدی شناختی ـ رفتاری مارتین بر میزان عملکرد تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان دختر دبیرستان‌های شهر اصفهان. فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، 10 (32)، 51-72.
عابدینی، ی. (1392). مدل ساختاری پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان رشتۀ ریاضی: نقش واسطه‌ای راهبردهای یادگیری در ارتباط میان اهداف پیشرفت و پیشرفت تحصیلی، فصلنامۀ نوآوری‌هایآموزشی، 8 (32)، 71-56.
غلامعلی لواسانی، م؛ اژهای، ج و افشاری، م. (1393). رابطه خودکارآمدی تحصیلی و درگیری تحصیلی با پیشرفت تحصیلی، روانشناسی، 13 (3)، 305-289.
صمدیه، ه؛ غلامعلی لواسانی، م و خامسان، ا. (1396). مدل یابی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان بر اساس اهداف پیشرفت و هیجانهای تحصیلی، فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 8 (2)، 34-17.
کدیور، پ؛ فرزاد، و.ا؛ کاووسیان، ج و نیکدل، ف. (1388). رواسازی پرسشنامه هیجانهای تحصیلی پکران. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 32 (4)، 17-38.
کیانی، م. (1394). طراحی برنامه آموزش تحول مثبت نوجوانی و اثربخشی آن بر خودتنظیمی، هویت‌یابی و شایستگی اجتماعی نوجوانان. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تهران.
محسن پور، م. (1395). نقش خودکارآمدی، اهداف پیشرفت، راهبردهای یادگیری و پایداری در پیشرفت تحصیلی ریاضی دانش آموزان سال سوم متوسطه (ریاضی) شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه تهران.
نیکدل، ف. (1390). بررسی رابطه ادراک از محیط کلاس و باورهای انگیزشی (جهت‌گیری هدف و خودپندارهای تحصیلی) با هیجانهای تحصیلی و یادگیری خودگردان: نقش میانجی‌گر هیجانهای تحصیلی. رساله دکتری روانشناسی، دانشگاه خوارزمی.
نجفی صرمی، ش. (1393). نقش تعلل ورزی و خودتنظیمی انگیزشی در پیش‌بینی اشتیاق تحصیلی دانشجویان. مجله ایرانی در علوم پزشکی، 15 (23)، 148-121.
نیک‌آیین، ف. (1394). تأثیر آموزش مبتنی بر یارانه بر میزان یادگیری و انگیزه دانش آموزان، پایان کارشناسی نامه ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
هومن، ح.ع. (1393). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار لیزرل (با اصلاحات). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب درسی (سمت).
واحدی، ش؛ قره‌آغاجی، س. (1396). آزمون مدل راهبردهای یادگیری خودتنظیم در درس ریاضی بر اساس عوامل انگیزشی و واسطه‌گری هیجانهای تحصیلی. مجله فناوری آموزش و یادگیری، 1 (1)، 12-25.
Ahmed, W., Van der Werf, G., Kuyper, H., & Minnaert, A. (2013). Emotions, self-regulated learning, and achievement in mathematics: a growth curve analysis. Journal of educational psychology, 105(1), 150.
Archambault, I., Janosz, M., Fallu, J. S., & Pagani, L. S. (2009). Student engagement and its relationship with early high school dropout. Journal of adolescence, 32(3), 651-670.
Arnold, M. E., Nott, B. D., & Meinhold, J. L. (2012). The positive youth development inventory. Corvalis, OR: Oregon State University.
Azizli, N., Atkinson, B. E., Baughman, H. M., & Giammarco, E. A. (2015). Relationships between general self-efficacy, planning for the future, and life satisfaction. Personality and Individual Differences, 82, 58-60.
Benson, P. L., Scales, P. C., Hamilton, S. F., & Sesma, A. (2006). Positive youth development: Theory, research, and applications. Handbook of child psychology.
Bowen, D. (2010). Academic buoyancy: Investigating measures and developing a model of undergraduates’ everyday academic resilience. Unpublished doctorial dissertation). Charles Sturt University.
Bowers, E. P., Geldhof, G. J., Johnson, S. K., Lerner, J. V., & Lerner, R. M. (2014). Special issue introduction: Thriving across the adolescent years: A view of the issues.
Breuer, K., & Eugster, B. (2006). Effects of training and assessment in vocational education and training (VET): Reflections on the methodology of assessing the development of traits of self-regulation. Studies in Educational Evaluation, 32(3), 243-261.
Dalbert, C. (2001). The justice motive as a personal resource: Dealing with challenges and critical life events. Springer Science & Business Media.
Dalbert, C. (2001). The justice motive as a personal resource: Dealing with challenges and critical life events. Springer Science & Business Media.
Demaray, M. K., Malecki, C. K., Davidson, L. M., Hodgson, K. K., & Rebus, P. J. (2005). The relationship between social support and student adjustment: A longitudinal analysis. Psychology in the Schools, 42(7), 691-706.
Domino, M. (2013). Measuring the impact of an alternative approach to school bullying. Journal of school health, 83(6), 430-437.
Eccles, J. S., & Roeser, R. W. (2011). Schools as developmental contexts during adolescence. Journal of research on adolescence, 21(1), 225-241.
Fogle, L. M., Huebner, E. S., & Laughlin, J. E. (2002). The relationship between temperament and life satisfaction in early adolescence: Cognitive and behavioral mediation models. Journal of Happiness Studies, 3(4), 373-392.
Gavin, L. E., Catalano, R. F., David-Ferdon, C., Gloppen, K. M., & Markham, C. M. (2010). A review of positive youth development programs that promote adolescent sexual and reproductive health. Journal of Adolescent Health, 46(3), S75-S91.
Greene, B. A., Miller, R. B., Crowson, H. M., Duke, B. L., & Akey, K. L. (2004). Predicting high school students' cognitive engagement and achievement: Contributions of classroom perceptions and motivation. Contemporary educational psychology, 29(4), 462-482.
Grison, A., Harte vies, M. (2016). A correlation control stops and self-regulatory with advance academic. Journal Psychology Education Science, 31(2),175-98.
Heinze, H. J. (2013). Beyond a bed: Support for positive development for youth residing in emergency shelters. Children and Youth Services Review, 35(2), 278-286.
Hejzen, J. & Karabenick, A. (2016). Motivation and student’s use of learning strategies: Evidence of UN indirectional effects in mathematics classrooms. Learning and Instruction, XX1-13.
Hooper, D., Coughlan, J., & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Articles, 2.
Ivarsson, A., Stenling, A., Fallby, J., Johnson, U., Borg, E., & Johansson, G. (2015). The predictive ability of the talent development environment on youth elite football players' well-being: A person-centered approach. Psychology of Sport and Exercise, 16, 15-23.
John, OP. (2017). Handbook of personality. New York: Guilford Press.
Lerner, R. M. (2011). Structure and process in relational, developmental systems theories: A commentary on contemporary changes in the understanding of developmental change across the life span. Human Development, 54(1), 34-43.
Lerner, R. M., Lerner, J. V., Almerigi, J. B., Theokas, C., Phelps, E., Gestsdottir, S., ... & Smith, L. M. (2005). Positive youth development, participation in community youth development programs, and community contributions of fifth-grade adolescents: Findings from the first wave of the 4-H study of positive youth development. The Journal of Early Adolescence, 25(1), 17-71.
Lerner, R. M., Lerner, J. V., P. Bowers, E., & John Geldhof, G. (2015). Positive youth development and relational‐developmental‐systems. Handbook of child psychology and developmental science, 1-45.
Linnenbrink, E. A., & Pintrich, P. R. (2002). Motivation as an enabler for academic success. School psychology review, 31(3), 313-327.
Martin, A. J. (2008). Enhancing student motivation and engagement: The effects of a multidimensional intervention. Contemporary educational psychology, 33(2), 239-269.
Martin, A. J., & Liem, G. A. D. (2010). Academic personal bests (PBs), engagement, and achievement: A cross-lagged panel analysis. Learning and Individual Differences, 20(3), 265-270.
Park, B. (2003). Faculty adoption and utilization of Web-assisted instruction (WAI) in higher education: Structural equation modeling (SEM) (pp. 1-114). The Florida State University.
Pekrun, R., Elliot, A. J., & Maier, M. A. (2009). Achievement goals and achievement emotions: Testing a model of their joint relations with academic performance. Journal of educational Psychology, 101(1), 115.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in students' self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational psychologist, 37(2), 91-105.
Ramey, H. L., & Rose‐Krasnor, L. (2012). Contexts of structured youth activities and positive youth development. Child Development Perspectives, 6(1), 85-91.
Reeve, J., Jang, H., Carrell, D., Jeon, S., & Barch, J. (2004). Enhancing students' engagement by increasing teachers' autonomy support. Motivation and emotion, 28(2), 147-169.
Reid, M. (2009). Integrating trust and computer self-efficacy into the Technology Acceptance Model: Their impact on customers' use of banking information systems in Jamaica. Nova Southeastern University.
Roth, J. L., & Brooks-Gunn, J. (2003). What exactly is a youth development program? Answers from research and practice. Applied developmental science, 7(2), 94-111.
Sam, H. K., Othman, A. E. A., & Nordin, Z. S. (2005). Computer self-efficacy, computer anxiety, and attitudes toward the Internet: A study among undergraduates in Unimas. Journal of Educational Technology & Society, 8(4), 205-219.
Schmid, K. L., Phelps, E., & Lerner, R. M. (2011). Constructing positive futures: Modeling the relationship between adolescents’ hopeful future expectations and intentional self regulation in predicting positive youth development. Journal of adolescence, 34(6), 1127-1135.
Simons, J., Dewitte, S., & Lens, W. (2004). The role of different types of instrumentality in motivation, study strategies, and performance: Know why you learn, so you'll know what you learn!. British Journal of Educational Psychology, 74(3), 343-360.
Skeletally, J.M. (2015). Resilience and At-risk Children and Youth, National Center for Homeless Education. Retrieved from www.serve.org/nche[u1]
Sun, R. C., & Shek, D. T. (2010). Life satisfaction, positive youth development, and problem behaviour among Chinese adolescents in Hong Kong. Social indicators research, 95(3), 455-474.
Sun, R. C., & Shek, D. T. (2013). Longitudinal influences of positive youth development and life satisfaction on problem behaviour among adolescents in Hong Kong. Social Indicators Research, 114(3), 1171-1197.
Taylor, C. S., Lerner, R. M., von Eye, A., Bobek, D. L., Balsano, A. B., Dowling, E., & Anderson, P. M. (2003). Positive individual and social behavior among gang and nongang African American male adolescents. Journal of Adolescent Research, 18(5), 496-522.
Usher, E. L., & Pajares, F. (2008). Self-efficacy for self-regulated learning: A validation study. Educational and Psychological Measurement, 68(3), 443-463.
Zhang, Y., Gan, Y., & Cham, H. (2007). Perfectionism, academic burnout and engagement among Chinese college students: A structural equation modeling analysis. Personality and individual differences, 43(6), 1529-1540.
)