هدف این پژوهش بررسی تأثیر تکالیف نوشتاری بر تفکّر انتقادی دانشآموزان پسر سال اوّل متوسطة شهرستان ملایر و مقایسة تأثیر تکالیف نوشتاری در دروس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی بوده است. برای این منظور از دانشآموزان پسر سال اوّل متوسطه شهرستان ملایر، نمونهای به حجم 105 نفر، به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای در قالب چهار کلاس انتخاب و کلاسهای انتخاب شده به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و دو گروه کنترل جایگزین شدند. برای آزمون فرضیههای پژوهش از یک طرح شبه آزمایشی پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل و در کل از یک طرح عاملی 2×2 استفاده شد. تفکّر انتقادی آزمودنیها در پیشآزمون و پسآزمون با آزمون مهارتهای تفکّر انتقادی کالیفرنیا (فرم ب) اندازهگیری شد و پس از آن، تکالیف نوشتاری طراحی شده برای محتوای درس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی سال اوّل متوسطه، در طول5/4 ماه و به مدت 40 ساعت آموزشی، در دو گروه آزمایش اعمال گردید. امّا گروههای کنترل، بدون دریافت تکالیف نوشتاری، به فعالیتهای معمول خود ادامه دادند. دادهها با استفاده از تحلیل واریانس یک راهه (ANOVA)و آزمون t گروههای مستقل تحلیل شدند. نتایج تحلیل نشان داد که بین میانگین نمرات پیش آزمون تفکّر انتقادی آزمودنیها تفاوت معنیدار وجود ندارد. ولی تحلیل نمرات پس آزمون و افزایشی (تفاوت بین نمرات پسآزمون و پیشآزمون) آزمودنیها نشان داد که استفاده از تکالیف نوشتاری در تدریس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی تفکّر انتقادی دانش آموزان را افزایش داده است و این افزایش در هر دو درس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی در سطح کمتر از 01/0 معنی دار بود. درحالی که از مقایسة میزان تأثیر تکالیف نوشتاری بر تفکّر انتقادی دانش آموزان در دو درس زیست شناسی و مطالعات اجتماعی معلوم شد که میزان این تأثیر از لحاظ آماری متفاوت نیست.
This study aim at comparing the effect of writing assignments on the critical thinking of the first year high school male students of Malayer in biology and sociology. For this purpose a sample size of 105 subjects was assigned into two experiment and two control groups through random selection. A quasi-experimental pre-test post - test design in the control groups and a factorial design (2×2) in the whole experiment were applied. To assess the subject critical thinking in pre-test and post-test the California Critical Thinking Skill test (form B) was applied. Then writing assignments designed specifically for the afore-mentioned biology and sociology courses were manipulated for 4.5 month in both experimental groups; control groups followed their usual activities without receiving any writing assignment. Data analysis through ANOVA and t-test of the independent groups showed no meaningful difference in the subjects’ critical thinking pre-test mean scores. subjects post-test and changed scores analysis showed that the application of the writing assignments for teaching biology and sociology has increased the critical thinking of the students as α<0/01.However, the effect amount of writing assignments on the critical thinking of the students in biology and sociology was not statistically meaningful.